İslamiyet öncesi Türk devletlerin de siyasal ve sosyal hayat töre ismi verilen yazısız (sözlü) hukuk kurallarına göre düzenlenmiştir.
Törenin temeli gelenek ve göreneklerdir.
Hükümdar dahi herkes bu kurallara uymak zorundadır.
Törenin kaynakları ise 1)Örf, adet ve gelenekler.
2) Kurultayın kararları.
3) Kağanın emirleri olmak üzere.
Katudgu bilig”e göre ise törenin değişmez hükümleri vardır
Adalet(konilik), Faydalık(Uzluk), Eşitlik( Tüzlük) ve İnsanlık ( kişilik ) olmak üzere
Töre hukuku ilk kez uygurlar tarafından yazılı hale getirilmiştir.
Adalet teşkilatında yerel mahkemelere Yargan (yargucı) denilen hakimler bakardı.
Hükümdarın başkanlık ettiği mahkemelerde (Yargu ) ise siyasi konular görüşülürdü
Göçebe yaşam tarzı nedeniyle uzun süreli hapis cezası uygulanmamıştır

Esik kurganı: M.Ö 7. Yüzyıla ait olan Kazakistan”da Isık gölü yakınların da bulunmuştur.
Hunlara ait olduğu tahmin edilen bu kurgan da bulunan en önemli eşya ise Altın elbiseli adam zırhı olmuştur.
Bu zırh günümüz de Ermitaj müzesi”nde ( Rusya ) sergilenmektedir.
Pazırık kurganı
Altay dağları”nda bulunan ve Hunlara ait olduğu tahmin edilen bu kurgan da ise dünyanın en eski halısı olarak kabul edilen Pazırık halısı çıkarılmıştır.
Bu halı da günümüz de Ermitaj müzesi”nde sergilenmektedir.

Din inanış:
İslamiyet öncesi Türk devletlerin de din ve inanış toplumun sadece sosyal yaşamını şekillendirmiş olup devlet işlerine karıştırılmamıştır. Bu yüzden devletler teokratik bir nitelik göstermez.
Eski Türkler de çok tanrılı bir inanç sistemi vardır:
Bunlar
1) Gök tanrı inancı (tengricilik)
İslam öncesi Türk devletlerin de en yaygın olarak inanç olarak kabul edilir.
Bu inançta Tanrı tektir ve soyuttur.
Tengri kelimesi günümüz Türkçesi”ndeki “Tanrı ” anlamına gelmekte olup,Orhun kitabeleri”nde çözülmüş olan ilk kelime olarak bilinmektedir.
Tanrı insanlara yol gösterir ve aynı zamanda onlara hükmeder.
Kurban kesme geleneği vardır.
Temizlik önemli bir unsurdur.
Din adamlarına kam ya da baskı adı verilmiştir.
Kamların giysilerine ise “manyak” ismi verilmiştir.
2) Totemizm:
En eski inançtır.
Kutsal olduğu kabul edilen bitki ya da hayvanlara saygıyı ifade eder.
Kutsal varlıklara “ongun” ismi verilirdi.
Türklerin kutsal saydığı ve kendisini temsil ettiğine inandığı hayvan kurttur.
3)Şamanizm.
İslam öncesi Türk devletlerin de en önemli inançlardan birisidir.
Şamanizm bir din olmayıp , büyü ve sihre dayanan bir inanç sistemidir.
Şamanizm de din adamlarına şaman, kam ya da baskı ismi verilmiştir .
4) Natürizm(doğalar kültü- tabiat varlıklarına inanma)
Dağ, tepe , ırmak, ay , güneş gibi varlıklar da birtakım gizli güçlerin olduğuna inanılması durumudur. Bu inanca Natürizm adı verilmiştir.
Doğada olduğu düşünülen bu gizli güçlere idig, yer-su gibi isimler verilmiştir.
5)Animizm (Atalar kültü):
Ölmüş büyüklerin ( ataların) ruhlarına inanmadır.
Bu inanca ayrıca Atalar kültü inancı da denmektedir.
Ölmüş büyüklerin ruhlarının yaşayan Türkleri koruyacağına inanmışlardır.
Türklerde ölen kişinin ardından yas tutulur ve ölüler için yuğ ismi verilen cenaze törenleri düzenlenirdi. Bu törenlerde ayrıca yuğ aşı denilen ziyafetler verilirdi.
Ölen kişi eşyalarıyla birlikte kurgan isme verilen mezarlara gömülürdü.
Bu durum öldükten sonra yaşam inancının olduğunu açıkça göstermektedir.

İlk Türk devletlerin de dini ve milli kutlamalara(şölenlere)herkes katılırdı. Toy adı verilen bu şölenlerde kurbanlar kesilir at yarışları düzenlenir ve dans edilirdi.
Şölenler de (eğlencelerde) genellikle “kopuz” adı verilen müzik aleti kullanılmıştır. Ayrcı ” Çavgan ” adı verilen ve at üstünde oynanan savaş oyunu da toplum arasında yaygındı.
Büyük zaferlerin sonunda ya da gelişi üzerine düzenlenen şölenler, toplum içinde sosyal dayanışma da güçlendirmiştir.

Toplumsal yapı: Eski Türkler de halk(kün), Oğuş(Aile), urug( soy), bod( boy), Budun(millet ) ismi verilen toplumsal bölümlerden oluştuğunu görmekteyiz.
Çekirdek aile tipinin görüldüğü ve ataerkil (erkek egemen)toplumun ön planda olduğu Türk toplumunda monogomi ( tek eşle evlilik) söz konusudur. Ayrıca kadın, sosyal yaşamda erkeğin yanın da yer alabilmiştir. Bu durum kadına verilen değeri göstermektedir.
İslamiyet öncesi Türk devletlerin de sınıfsal ayrılıklar oluşmamıştır. Bunun başlıca nedenleri, göçebe yaşam tarzı, ortak mülkiyet anlayışı ve toprakların devlet malı sayılmasıdır. Böylece toplum da “soylular sınıfı” ortaya çıkmamıştır.
Eski Türkler de genellikle göçebe ( konar- göçer) yaşam tarzı söz konusudur. Bunun temel sebebi, Orta Asya”nın olumsuz iklim koşullarıdır. (kuraklık-bozkır).
Bu yaşam tarzına bağlı olarak toplumlarda yaylak- kışlak kültürü görülmektedir.