Asya(Büyük) hun devletinin genel özellikleri nelerdir?

Asya(Büyük) hun devleti): Hunlar hakkındaki ilk bilgilere Çin kaynaklarında rastlanmıştır.
Orta Asya”da kurulmuş olan ilk Türk devletidir. (Bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti).
Orta Asya”daki Türk boylarını ilk kez bir bayrak altında toplamıştır.
Devlet , boylar birliği federasyonu anlayışına göre örgütlenmiştir. (Federatif yapı).
Merkezi ötüken olan devletin kurucusu Tuman (teoman) olarak bilinir.
Teoman özelikle Çin üzerine akınlar yapmış, İlk Çin imparatoru ise bu akınlara karşı dünyaca ünlü Çin seddi”ni yaptırmıştır. ( Bu seddin uzunluğu ise yaklaşık olarak 2450 km olarak kabul edilir).
Bu dönem de ayrıca Türk -çin rekabetinin en önemli ekseni olan “İpek yolu” ticareti olmuştur.
Büyük hun devletinin en parlak dönemi Mete han dönemin de yaşanmıştır.
Oğuz kağan destanı”nda Oğuz han ile özdeşleştirilmiş olan Hun hükümdarı ise Mete han olarak kabul edilir.
Mete han dönemin de teşkilatlanmaya çok önem verildiğini görmekteyiz Nitekim bu dönem de ;
İlk devlet teşkilatı oluşturulmuştur. (Vatan kavramından ilk kez bahsetmiştir).
İlk kez siyasi birliği sağlanmıştır. (boylar birliği federasyonu).
İlk kez ikili yönetim sistemi ile Kurultay( danışma meclisi) oluşturulmuştur.
ilk düzenli ordu teşkilatı kurulmuştur.
Orduda “onlu sistem oluşturulmuştur. Ayrıca Mete ıslıklı ok” u da bulmuştur.
Mete han”ın tahta çıkış tarihi olan M.Ö 209 Yılı Kara kuvvetleri kamutanlığı”nın kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.
Mete han Çin”e birçok sefer düzenlemiştir. Fakat çin toplumu içinde asimile olmamak için Çin”e yerleşmemiş , sadece Çin”i vergiye bağlamıştır. ( ekonomik amaçlı yapılmıştır).
Mete”nin ölümünden sonra, özellikle ki*-ok döneminden itibaren Çin politikasının (Entrikaların ) etkisiyle devlet parçalanma sürecine girmiş ve halkın önemli bir bölümü batıya doğru göç etmiştir. Bu gelişme beraberin de Kavimler göçü”ne sebep olmuştur.