fatma1977
Kararlı

Milli mücadele döneminde olan Doğu cephesinin özellikleri nelerdir?

Milli mücadele döneminde olan Doğu cephesinin özellikleri nelerdir?

1 Cevap

  1. TBMM hükümeti Kurtuluş savaşı”nda Doğu cephesi , güney cephesi ve doğu cephesi olmak üzere 3 ayrı cephede savaşmış Ermenistan, Gürcistan , İngiltere , Fransa ve Yunanistan devletlerine karşı mücadele etmiştir.
    Doğu cephesi: Bu cephede Ermeniler ve gürcülerle mücadele edilmiştir.
    Cephedeki mücadele ,Osmanlı devleti”nden kalan ve son düzenli birlik olan Kazım karaberik komutasındaki 15. kolordu tarafından yürütülmüştür.
    Doğu cephesindeki Kazım karabekir komutasındaki bu düzenli ordu TBMM tarafından kurulmamış TBMM”ye bağıl hareket etmiştir
    1) ,Ermenilerle ilişkiler ve Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920)
    19 yüzyıla kadar Millet-i sadıka (sadık millet ) olarak kabul edilen ve Türklerle dostça ilişkiler kuran Ermeniler 20 yüzyılın başlarından itibaren İngiltere, Fransa , Rusya gibi güçlü Avrupa devletlerinin politikaları sonucu sorun olmaya başlamıştır.
    Kurdukları Ermeni cemiyetleri ile ilk isyanı 1890 yılın da 1890 Erzurum ilin de başlatmışlardır.
    Paris barış konferasın”n da Magna Armania ( Büyük Ermenistan) fikrinin gündeme gelmesin de Ermeni komitelerinin büyük etkisi olmuştur.
    Serv Antlaşması”na dayanarak Doğu Anadolu”da bağımsız bir devlet kurma hedefi olan Ermeniler Kars ve çevresini işgal etmiştir.
    Bu gelişme üzerine 15. kolordu komutanı Kazım karabekir”in 28 Eylül 1920 yılın da başlattığı harekat sonucun da 29 Eylül de Sarıkamış ,30 Ekim Kars ve 7 kasım da Batum kurtarılmış , hatta Gümrü”ye kadar ulaşılmıştır.
    Daha fazla dayanamayacağını anlayan Ermeniler barış istemek zorunda kalmış ve iki devlet arasın da 2-3 Aralık 1920 yılın da Gümrü barış antlaşması imzalanmıştır.
    Gümrü antlaşması (2-3 Aralık 1920):
    TBMM hükümeti ile Ermenistan arasında imzalanan bu antlaşmayı, TBMM heyeti adına 15. kolordu komutanı Kazım Karabekir imzalanmıştır.
    Antlaşmanın hükümleri şöyledir:
    Kars, Sarıkamış , Iğdır , Selim , Kulp Türkiye”nin olacak.
    TBMM tarafından geçersiz kabul edilen Sevr Barış Antlaşması”nı Ermenitsan da kabul etmeyecek.
    Türk-Ermenistan sınırı Aras Nehri -Çıldır gölü hattı olarak belirlenecektir.
    Ermenistan Türkiye”ye karşı düşmanca tavır içerisin de olmayacak.
    Türklere karşı silah kullanmayan Ermeniler altı ay için de Türkiye”ye dönebilecek.
    Ermenistan”ın Türkiye”ye karşı diğer devletlerle yaptığı tüm antlaşmalar geçersiz kabul edilecektir.
    TBMM, kendisinden istenildiği takdirde Ermenistan”a askeri ve siyasi açıdan yardım edecek.
    Ermenistan, sadece iç güvenliğini koruyacak derece de cephane ve mühimmat bulundurabilecektir.
    Herhangi bir saldırıya uğraması durumun da , Türkiye Ermenistan”a askeri yardımda bulunacaktır.
    Ermenistan, Nahçıvan ve Şarur bölgelerin de halk oylaması sonucun da oluşan yeni yönetim biçimine karışmayacak, bu süreçte bölge de Türkiye koruyuculuğun da bir yerel yönetim oluşturulacaktır.
    Gümrü antlaşmasının önemi ve özellikleri
    Gümrü antlaşması ile kapanan ilk cephe Doğu cephesi olmuştur.
    TBMM siyasi ve askeri alanda ilk uluslararası zaferini kazanmıştır.
    Halkın TBMM”ye ve orduya duyduğu güven artmıştır.
    Ermenistan Sevr”in geçersizliğini tanıyan ilk devlet olmuştur.
    Ermenistan TBMM”nin varlığını kabul eden ilk devlet olmuştur.
    TBMM”nin ilk kez yabancı bir devletle imzaladığı siyasi bir sözleşme olan Gümrü antlaşması”nda ilk kez TBMM Hükümeti tabiri kullanılmıştır.
    Siyasi bir sözleşme ilk kez Türkiye devleti tabiri kullanılmıştır.
    Gümrü barışı Sevr”i geçersiz sayan ilk uluslararası belgedir.
    Ermeni meselesi sona ermiş, böylece Sovyet Rusya”dan gelebilecek yardımların da önü açılmıştır.
    Doğu cephesi”nin kapanması sonucun da buradaki kuvvetlerin önemli bir kısmı Batı cephesi”ne kaydırılmıştır.
    Doğu (Ermistan)sınırı ilk kez Gümrü antlaşması ile şekillenmiştir.
    Ancak iki gün sonra Sovyet Rusya”nın Ermenistan”ı işgal etmesi nedeniyle,Gümrü antlaşması yürürlüğe girmemiştir. Doğu sınırı ilk kez 16 Mart 1921 Yılın da Moskova Antlaşması ile resmiyet kazanmıştır. (13 Ekim 1921 yılın da ise TBMM Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan arasında imzalanmış olan Kars Antlaşması ile de Doğu sınırı kesin şeklini alacaktır).
    2)Gürcistan ile ilişkiler ve Batum antlaşması(23 Şubat 1921)
    Gürcistan ,Osmanlı devleti”nin içinde bulunduğu zor durumu fırsat bilip Ardahan, Artvin ve Batum”u ele geçirmiştir.
    Bu olay üzerine düzenlenen Pasof harekatı sonrasın da Gürcistan”a bir uyarı da bulunulmuş ve toprakların iadesi istenmiştir.
    23 Şubat 1921 yılın da Kazım karabekir”in Gürcistan ile imzaladığı Batum antlaşması ile Artvin , Ardahan ve Batum Türkiye”ye bırakılmıştır.
    Sovyet Rusya”nın Gürcistan”ı işgal etmesi nedeniyle Batum Antlaşması da 16 Mart 1921 yılın da Moskova Antlaşması ile resmiyet kazanmıştırb.
    Milli mücadele dönemin “de Ankara ilin de büyük elçilik açan ilk devlet Gürcistan olarak kabul edilir.

    • 3

Cevap eklemek için giriş yapmalısınız.