fatma1977
Kararlı

Şeyh Sait isyanının özellikleri arasında neler vardır?

Şeyh Sait isyanının özellikleri arasında neler vardır?

1 Cevap

  1. Bir Nakşıbendi Kürt lideri olan Şeyh Sait liderliğin de Diyarbakır ilinde çıkan isyandır.
    Lailk devlet anlayışını ve rejimi yıkmayı amaçlayan ilk isyandır.
    Cumhuriyeti yıkmak, saltanat ve halifeliği geri getirmek , bağımsız bir “Kürt devleti” kurmak başlıca hedefleri arasındadır.
    İngiltere ülkesi Ortadoğu da bulunan petroller ve Musul konusun da karlı çıkmak için bu isyanı desteklemiştir.
    isyanın bastırılmasında başarı gösteremeyen Fethi Okyar hükümeti istifa etmiş, yerine 3 Mart 1925 tarihin de İsmet paşa hükümeti kurulmuştur.
    TBMM isyanını bastırmak ve rejimi korumak için bazı önlemler almışlardır.
    Alınan başlıca önlemler:
    1)İsyan bölgesin de sıkıyönetim ve seferberlik ilan edilmiştir.
    2)4 Mart 1925 tarihin de Takrir-i Sükün (Huzuru koruma ) kanunu çıkarılmıştır.
    3) İlk maddesinde amacı ve esasları ” Gericiliğe , ayaklanmaya ve memleketin sosyal düzenini ve huzur sükünunun ve güvenliğini ve asayişini bozmaya neden olacak bütün kuruluşlar kışkırtmalar , girişimler ve yayınları hükümet, Cumhurbaşkanının onayı ve doğrudan doğruya ve idare olarak yasaklamaya yetkilidir. Bu gibi eylemcileri hükümet, İstiklal mahkemesine verebilir” şeklin de belirtilmiştir.
    4)Bir anlam da sıkıyönetim yasası olan bu kanun, hükümete rejimi korumak adına; asayiş ve güvenliği sağlama, parti ve dernek kapatma , basına sansür uygulama , kişi hak ve özgürlüklerini kısıtlama gibi çok geniş yetkiler vermiştir.
    Bu kanun 1929 yılın da kaldırılmıştır.
    Biri Ankara ilin de diğeri ise isyan bölgesin de ( Diyarbakır) ilin de olmak üzere iki istiklal mahkemesi kurulmuştur.
    Terakkiperver cumhuriyet Fırkası 5 Haziran 1925 yılın da kapatılmıştır.
    Türkiye isyan nedeniyle Musul”u kaybetmiştir. (1926 Ankara antlaşması ).
    Şeyh Sait İsyanı ile çok partili hayat ilk kez kesintiye uğramıştır. Aynı zaman da bu isyan, demokrasiye geçiş için ortamın henüz hazır olmadığını açıkça göstermiştir.

    • 0

Cevap eklemek için giriş yapmalısınız.