PLATO NEDİR?

Coğrafi bir terim olan plato ile ilgili birçok soru sorulmaktadır, plato nedir ve özellikleri nelerdir gibi sorular coğrafya ile ilgilenen kişiler için önemlidir. Ortalama 500 ile 1000 m arasında olan platolar yüksek yerlerdeki derin akarsuların yıllar boyunca akarak yeri aşındırması sonucu oluşmaktadır. Daha ayrıntılı anlatmak gerekirse akarsuyun akarken aşındırdığı yarıklar sonucunda oluşan doğal oluşumlardır. Platolar genellikle düz olsalarda zaman zaman engebeli platolara rastlamak mümkündür. Platoların oluşmasında etkisi olan akarsuların fazla olduğu yerlerde platolara rastlamak mümkündür. Türkiye ve dünya üzerinde birçok plato bulunmaktadır, platolar genele bakıldığında aynı özellikleri göstermektedir. Türkiye’de İç Anadolu bölgesi platolar bakımından oldukça zengindir.

Türkiye’nin Platoları
Plato ne demek ve nasıl oluşur soruları sıklıkla sorulmaktadır. Bu soruların yanı sıra Türkiye’de bulunan platolar da oldukça merak edilmektedir. Türkiye’de özellikle İç Anadolu bölgesinde birçok plato yer almaktadır Bu platolar büyüklük bakımından değişkenlik göstermektedir. Platoların daha iyi anlanması ve kolaylıkla anlaşılabilmesi amacıyla bölge bölge ayrılmaktadır. 3. Ve 4. Jeolojik zamanda Türkiye’de görülen yükselmeler platoların oluşumuna neden olmuştur. Genele bakıldığında Türkiye’nin coğrafi yapısı genel olarak engebeli arazilerden oluşuyor olsada 3. Ve 4. Jeolojik zamanda oluşan platolar sebebiyle Türkiye oldukça zengin plato örneklerine sahiptir. Platolar oluşumlarına göre sınıflandırılmaktadır, bunlar volkanik platolar, aşınım platoları, karstik platolar ve tabaka düzlüğü platolarıdır.
 

• •Türkiye’de görülen en yüksek platolar volkanik platolardır, bu platoların toprakları oldukça verimlidir. Verimli topraklara sahip olmalarına rağmen yüksek ve eğimli oldukları için tarıma elverişli değillerdir. Volkanik platolara en iyi örnek Erzurum- Kars ve Ardahan platolarıdır. Yüksek oldukları için bölge yazları bile kurak geçmemektedir.
• •Akdeniz bölgesinde görülen bir plato türü olan karstik plato kalker ve jips adı verilen kayaçların akarsular tafından aşındırılması ile oluşmaktadır. Verimsiz topraklara sahip olduğu için tarım bölgesi olarak kullanılmamaktadır.
• •Tabaka Düzlüğü Platoları İç Anadolu bölgesinde sıklıkla karşılaşılan bir plato türüdür. Plato tarım ve hayvancılık için uygun bir yapıya sahiptir.
• •Eski aşınma yüzeylerinin akarsular tarafından parçalanması ile oluşmaktadır. Marmara bölgesinde ve Karadeniz bölgesinde örneklerini görmek mümkündür. Ayrıca Kocaeli çatalca platosu da aşınım platoları arasında yer almaktadır. Bu platonun en büyük özelliği platolar içerisinde en alçak olanı olmasıdır.
   

Platoların Genel Özellikleri
Plato coğrafya konuları arasında yer almaktadır, belirli özellikleri ile kolayca anlaşılabilmektedirler. Kelime anlamı düzlük yer olan plato sözcüğü halk arasında yayla olarak nitelendirilmektedir. Meyve ve bağcılık yapılabilen platolar mevcuttur. Her ne kadar düzlük olarak nitelendirilseler de yerleşim için uygun alanlar kesinlikle değildir. Yükseltisine bağlı olarak alçak bölgelerde tahıl yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Ulaşılabilirlik seviyeleri fazladır, platoya çıkılmak istendiğinde uygun bir araç yardımı ile kolayca ulaşım sağlanabilmektedir. Platolar bulundukları çevreye oranla daha yüksek bir görüntüye sahip olduklarından kolayca fark edilebilirler.